Euskal antzerkigintzaren bidea
30eko hamarkadan, Bigarren Errepublikan, Hegoaldeko antzerkiak goia jo zuen; euskal antzerkiaren urrezko aroa izan zen. Antzerkiak Gipuzkoan izan zuen indar handiena eta Donostia eman zitzaion generoari bultzada.
1953tik aurrera, diktadurak ezarritako etenaren ondoren, Maria Dolores Airrek piztu zuen antzerkia Hegoaldean.
60ko hamarkadan, Euskal Herrian, ikusle burgesen gustuko lanak baino ez ziren taularatzen, eta antzerki-arloan ez zegoen azpiegiturarik gauza berriak...
“BIOTZ-BEGIETAN” ahora voy a contar la historia de mi vida LIBRO. Pido la paz y la palabra (1955)
ETAPA POESÍA SOCIAL (La poesía --la palabra—como herramienta para cambiar el mundok solidarizándose y denunciando injusticias.
TEMÁTICA Poema narrativo en el que el autor repasa la historia de su vida hasta ese momento en el que escribe el poema. Al final del poema se reafirma en su condición de poeta-testigo cuando dice: “escrito y callo”.
Comienza hablando de su niñez en Bilbao:
...1. FILOSIFIA ANALITIKOEN EZAUARRI NAGUSIAK: Filosofiaren eginkizuna: Aztertzen duguna zatitu, osotasun baten deskosposazioa.
2. TRACTATUSA
Zein hizkuntza mota aztertzen du? Hizkuntza zientifikoa. Nolako ezaugarriak ditu? Aldaezina, a priori. Zergatik pentsa eta hitzegin dezakegu munduaz? ikuspegi oso bat eskaintzen digu hizkuntzaren, pentsamenduaren eta errealitatearen arteko erlazioari buruz, eta erlazio horren arabera, muga berberak dituztela erakusten digu pentsalari austriarrak. . Zeri esaten
...Militarrek 1939tik 1945era izan zuten indarrik handiena gobernuan; ordutik aurrera, erregimenaren aldeko funtzionarioek ordezkatu egin zituzten. Guztiarekin ere, Armadak beti izan zuen eragina diktadorearengan; izan ere, Francoren ondoan beti egon ziren berarekin ibilitako militarrak. Estatu frankistak, iraun zuen bitartean, altxamendu militarraren aldeko gizarte taldeen laguntza ere izan zuen. Hirurogeiko hamarkadan, erdiko klase oso ugaria sortu zen; langile apolitikoak ziren. Hala eta guztiz...
ESTATU FRANKISTAREN SORRERA Matxinatuen aldean bilakaera politikoa oso desberdina izan zen. 1936ko uztailaren 20an Sanjurjo jenerala hil zen, eta horren eraginez, Francok indarra hartu zuen mugimenduaren barruan. Gainera, 1937ko ekainean Mola jenerala hil zenez ere, hurrengo hilabeteetan, Francok Estatu berriko burutza politikoa eta militarra lortu zituen.
Hegoaldean altxamendua “Gora Errepublika!” oihukatuz egin zen; hala ere, orientazio berria hartu zuen, Francok bandera gorria eta horia...
POEMA “CRECIDA” LIBRO AL QUE PERTENECE Ángel fieramente humano (1950). ETAPA POESIA EXISTENCIAL O DESARRAIGADA
TEMÁTICA Y CONTENIDODolor y angustia existencial ante la sangre derramada en la guerra. El autor se refiere a Europa: "..., voy sobre Europa". Tras la guerra civil española y sus horribles consecuencias (1936-39), el autor asiste a la tragedia bélica de la segunda guerra mundial (1939-45).
MÉTRICA Aunque predominan en esta época las formas clásicas: Blas de Otero se revela,...
POEMA PORQUE QUIERO TU CUERPO LIBRO El poema pertenece a Ancia (1958), formado por poemas de Ángel fieramente humano (1950) y Redoble de conciencia (1951) ETAPA POESIA EXISTENCIAL O DESARRAIGADA TEMÁTICA Y CONTENIDO
El poema plantea la búsqueda amorosa del sujeto lírico, concebida como un ansia de alcanzar el cuerpo y el alma ("quiero tu cuerpo ciegamente", "deseo tu belleza"). Se persigue "ciegamente", como indica el título, esa plenitud amorosa.
Asimismo, y como sucede en algunos poemas...
2. MADRILERAKO IBILALDIA, MADRILEN DEFENTSA ETA FRONTEAREN EGONKORTASUNA
Gobernu errepublikanoak ez zuen jakin hasierako abantaila aprobetxatzen, aldeko asko eduki zituztenez galdu egin baitzituen kontrol politikoa eta kalea; kontrola eta kalea langile-batzordeek hartu zituzten, eta horiek, gerra prestatzeko premian pentsatu beharrean, euren iraultza egiten hasi ziren.
Aire-zubi motel baina iraunkor batek 12.000 gizon baino gehiago eta gerrako materiala garraiatu zituen Iberiar penintsulara Gobernu...
GERRA ZIBILA (1936-1939)
1936an, Espainiako gizartearen barruko kontraesan handien ondorioz, Espainiako historia berriko tragediarik handiena eragin duen gatazka armatua sortu zen. Bigarren Errepublikak Espainiako gizartea berriztatzeko eta erreformak egiteko sustatzeko prozesua etenda gelditu zen, euren pribilegio-egoera arriskuan ikusi zuten eta talde sozialen erreakzio bortitzaren ondorioz.
Espainiako gerra zibilak garratzi historiko itzela izan du. Alde batetik, munduaren bi ulermen arteko...